Palestine đã chính thức đề nghị LHQ tổ chức một cuộc họp thảo luận về kế hoạch của Israel sáp nhập các khu vực ở Bờ Tây và có các biện pháp phù hợp đối với kế hoạch này. Động thái trên diễn ra sau khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu thông báo bắt đầu thực hiện “những bước thực tiễn” đầu tiên trong việc xây dựng khu định cư mang tên Tổng thống Donald Trump tại Cao nguyên Golan.

Thủ tướng Israel Netanyahu công bố kế hoạch xây dựng khu định cư “Cao nguyên Trump” vào tháng 3-2019.  Ảnh: Time

“Cao nguyên Trump”

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng Benny Gantz hôm 14-6 đã có cuộc thảo luận với Đại sứ Mỹ tại nước này David Friedman về kế hoạch sáp nhập các vùng lãnh thổ chiếm đóng ở khu vực Bờ Tây của người Palestine. Tham gia cuộc thảo luận còn có Ngoại trưởng Israel Gabi Ashkenazi và Chủ tịch Quốc hội Yariv Levin.

Đây là động thái công nhận chủ quyền của Tel Aviv trên vùng lãnh thổ Syria tranh chấp. Viết trên mạng xã hội Twitter ngày 14-6, Thủ tướng Netanyahu cho biết: “Hôm nay, chúng tôi sẽ bắt đầu những bước thực tiễn đầu tiên để xây dựng khu định cư “Cao nguyên Trump” tại Cao nguyên Golan - nơi đã được Tổng thống Donald Trump công nhận thuộc chủ quyền của Israel”. Tuyên bố của Thủ tướng Israel đưa ra trùng thời điểm sinh nhật lần 74 của nhà lãnh đạo Mỹ. Tuyên bố của chính phủ Israel khẳng định “sáng kiến xây dựng một khu tái định cư mới trên cao nguyên Golan mang tên Tổng thống Trump thể hiện sự biết ơn trước những việc ông đã làm cho nhà nước Israel và cao nguyên Golan”.

Israel có kế hoạch sáp nhập hơn 30% diện tích các vùng đất tại Bờ Tây, bao gồm Thung lũng Jordan, cũng như áp đặt chủ quyền đối với các khu định cư Do Thái tại Bờ Tây từ đầu tháng 7 tới. Chính phủ Israel dự định sẽ chi 2,3 triệu USD để hoàn thành dự án này. Việc xây dựng khu tái định cư “Cao nguyên Trump” sẽ bắt đầu trong chưa đầy một tháng tới. Khoảng 20 hộ gia đình đầu tiên sẽ chuyển đến sống tại khu vực này trong cuối năm nay.

Không được quốc tế công nhận

Israel chiếm đóng Cao nguyên Golan của Syria trong cuộc chiến 6 ngày diễn ra tại Trung Đông vào năm 1967 và sau đó sáp nhập vào lãnh thổ của mình năm 1981. Động thái này không được cộng đồng quốc tế công nhận. Thủ tướng Israel Netanyahu đã gây sức ép để Mỹ thừa nhận tuyên bố chủ quyền của Israel đối với khu vực tranh chấp này và đã đề cập đến trong cuộc gặp đầu tiên của ông với Tổng thống Trump tại Nhà Trắng hồi tháng 2-2017. Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres khẳng định tình trạng pháp lý quốc tế của cao nguyên Golan vẫn không thay đổi, dù cho Washington có công nhận vùng đất này thuộc Israel.

Kế hoạch xây dựng khu định cư “Cao nguyên Trump” được công bố vào tháng 3-2019, sau khi ông Trump ký sắc lệnh công nhận chủ quyền của Israel đối với khu vực tranh chấp cao nguyên Golan. Đến tháng 5, Thủ tướng Netanyahu tuyên bố chính phủ nước này đã chọn được một địa điểm tại cao nguyên Golan để xây dựng khu định cư mới và đặt tên khu định cư này theo tên của Tổng thống Mỹ.

Kế hoạch này đã lập tức vấp phải phản ứng mạnh mẽ của Palestine và cộng đồng quốc tế. Chính quyền Palestine đã tuyên bố chấm dứt Hiệp định hòa bình Oslo ký năm 1993 giữa Chính phủ Israel và Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO), gồm mọi thỏa thuận hợp tác an ninh và các quan hệ dân sự với Israel.

Với động thái mới nhất này của Israel, ngày 14-6, Palestine đã chính thức đề nghị LHQ tổ chức một cuộc họp thảo luận về kế hoạch của Tel Aviv và có các biện pháp phù hợp đối với kế hoạch này. Bộ trưởng Ngoại giao của Chính quyền Palestine (PA) Riyad al-Maliki cho biết đề nghị trên được đưa ra trong khuôn khổ các kế hoạch của ban lãnh đạo Palestine ngăn chặn Israel tiến hành việc sáp nhập. Theo ông al-Maliki, LHQ dự kiến sẽ tổ chức một cuộc họp trực tuyến vào ngày 24-6 tới để thảo luận báo cáo của Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres liên quan việc thực thi Nghị quyết 2334 của Hội đồng Bảo an về Trung Đông. Tại cuộc họp này, Palestine sẽ phát biểu về tính nghiêm trọng của kế hoạch sáp nhập của Israel và hy vọng các thành viên Hội đồng Bảo an sẽ ủng hộ việc tổ chức một phiên họp khẩn của Đại hội đồng LHQ.

Trong ngày 15-6, các Ngoại trưởng của Liên minh Châu Âu (EU) đã tổ chức một hội nghị trực tuyến với Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo về kế hoạch hòa bình Trung Đông được Tổng thống Donald Trump công bố hồi tháng 2 vừa qua. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Đức Heiko Maas hôm 10-6 đã khẳng định, Đức và các đối tác châu Âu đều quan ngại sâu sắc về các kế hoạch sáp nhập của Israel đối với các vùng lãnh thổ chiếm đóng ở Bờ Tây. Theo đó, cùng với EU, Đức nhận định kế hoạch sáp nhập của Israel là không phù hợp với luật pháp quốc tế. EU ủng hộ việc tái khởi động các cuộc đàm phán giữa Israel và Palestine về giải pháp 2 nhà nước.

AN BÌNH